Người vớt xác bên chân cầu Bình Lợi

1 - Như là cái nghiệp đa đoan

Nắng gió, cái gian khổ vẫn không làm mờ nét linh hoạt trên gương mặt người đàn ông đã hơn tuổi sáu mươi, một sáng mai này, khi nước sông Sài Gòn lặng lẽ dâng, ông cũng cho mình chút thong dong mà hồi tưởng lại cả một kiếp người lênh đênh, khác lạ.

Quê ở xóm chài thuộc giáo xứ Tử Đình, ông cũng như rất nhiều bạn chài khác chỉ nhớ được là, ngay từ lúc bé lên 5, lên 3, ông cùng bố mẹ đã sống trên chiếc ghe nhỏ, ngày lênh đênh, đêm về neo nơi chân cầu, năm này qua năm khác vẫn thế.

 - Lúc còn bé tý chưa nhận thức gì, đã thấy bố tôi lâu lâu lại đưa người ngủ dưới sông lên bờ

"Họ buồn, họ xuống sông ngủ, lạnh lẽo khổ thân, bố đưa họ lên bờ cho ấm." - Mẹ ông thường nói với ông như vậy.

Lớn một tý, ông hiểu đó là người ta chán đời tự tử trôi sông, nghiệp thuyền chài tối kỵ việc cứu người, cái kiêng kỵ phi lý, nhưng ăn rất sâu vào trí não người vạn chài. Vượt qua nỗi sợ bố ông đã làm điều từ tâm ấy...

Muời lăm tuổi, tiếp quản con thuyền, ông trở thành trụ cột gia đình, lấy vợ, sinh con: Năm cô con gái, và cả gia đình vẫn vật lộn cùng sông nước...

Trên bờ người ta sống không bình yên, có đủ thứ lý do khiến người ta hoảng loạn và muốn... chết. Nào có gì dễ hơn khi trèo xuống thành cầu và nhảy xuống cái...tòm. "Sao người ta lại có thể kết thúc đời mình lẹ làng đến thế.", vợ ông Chúc thở dài...

Và thế là tự nhiên thành cái nghiệp, vợ chồng ông thành ra hiệp sỹ cứu người, vớt xác trên sông trên sông nước mênh mông... Làm sao có thể làm ngơ cho đành, không thể làm ngơ được... Vợ chồng ông bảo thế.

Không thể nhớ hết, và tuyệt đối không hỏi tên, hay lưu dấu bất cứ điều gì về người sống cũng như kẻ chết trong suốt ba mươi ba năm, nhưng bảo rằng quên thì không, bởi vì việc vớt xác cứu người đã trở thành một phần cuộc sống của đôi vơ chồng ngư phủ...

2 - Những ký ức buồn...

Ông Chúc kể:

 - Có đêm tôi như nghe tiếng trẻ khóc, nhưng dòm ra, dòng sông vẫn lặng như tờ, sao vẫn nghe có tiếng trẻ khóc âm u như dội về địa ngục sâu thăm thẳm... Tôi không yên lòng đi nằm tiếp, đốt đèn quần khắp mặt sông. Lòng thầm khấn Đức Mẹ và Thiên Chúa: Xin thương xót hài nhi, vì nó cũng là người, sông nước đêm hôm lạnh lẽo, tội nghiệp nó Chúa ơi, xin cho con thấy nó...

Và mờ sáng khi gần như kiệt sức, ông tìm thấy... Hai mẹ con đứa trẻ trôi xuôi phía hạ nguồn, người mẹ ràng con bằng một băng vải ngang lưng chị ôm chặt nó, và nó, những ngón tay hài nhi vẫn bấu chặt bầu sữa mẹ...

 - Lần ấy, tôi... khóc, một người đàn ông sông nước từng chứng kiến bao cái chết đã nức nở khóc người dưng! - Ông không đủ sức tiếp người cán bộ ngành công an tới giám định lập biên bãn theo quy trình thủ tục. Bên ông người vợ cũng rũ ra vì xa xót, bà cứ lắp bắp mãi một câu : Con sâu cái kiến còn muốn sống cơ mà, sao mẹ con cô dại chi mà dại quá !

Và từ đó ông bà Chúc khao khát một giấc mơ cứu người, những con người đa số rất trẻ trung, cứ tìm tới cầu Bình Lợi để kiếm tìm... cái chết. Những lần cứu người trên sông ông bà đúc kết được những kinh nghiệm quý báu vô cùng: Rằng hễ người ta rơi xuống sông từ độ cao như thế lập tức sẽ... chìm. Nhưng chắc do Chúa lôi lên (theo khoa học thì họ bảo là lực đẩy thì họ sẽ lại dội ngược lên mặt nước ba lần, và theo bản năng sinh tồn họ sẽ có được vài lời kêu cứu! Mà rất là lạ, khi đi nhảy cầu ai cũng nhăm nhăm là để... chết. Vậy mà khi bị nuốt vào cái vực thẳm không cùng, niềm khát sống sẽ vùng lên, họ sẽ kêu gào bằng tất cả chút sinh khí còn lại. Tiếng kêu sẽ vang rất xa trên mặt sông. Bà Chúc bảo rằng : Đã ba mươi ba năm, nhưng bây giờ mỗi khi nghe tiếng kêu, bà vẫn giật mình, vẫn thảng thốt, vẫn sợ hãi như lần đầu cùng ông lao ra dòng nước dữ, bà vẫn không thể cắt nghĩa sao người ta có thể mất mạng sống quá nhanh, có những người vẫn còn kịp ôm vội đám lục bình, cách ông bà chưa đầy sải tay, mà vẫn không cứu được...

Chính vì thế ông Chúc càng ngàng càng mài dùi kinh nghiệm, từ việc nổ máy xuồng, thắt dây ngang lưng cột đầu còn lại vào xuồng phải thật nhanh. Đôi mắt căng ra giữa màn đêm, thấy người dại dột vừa trồi đầu lên là chụp liền, bám cho thật chắc. Rồi kêu lên thật lớn để bà Chúc trên xuồng bắt đầu kéo dây thừng khi cập mạn là tưc tốc lôi lên phóng vô bờ cấp cứu cho kịp mới có hi vọng sống !

3 - Người ta sống thì mình vui

Đã rất nhiều người lấy lại sự sống nhà đôi vợ chồng từ tâm. Cả xóm chài nhỏ vẫn nhớ thằng cu Tèo, cháu anh Sơn cũng là người vạn chài ở xóm. Không ai ngó thẳng nhỏ, nhá nhem tối nghe hàng xóm hỏi nhau: Cu Tèo nó đâu, như có linh tính khiến ông Chúc lao xuồng ra dòng nước. Thằng cu bé uống no nước đã nổi lập lờ, ông phóng xuồng cặp bờ, bồng thằng nhỏ xám ngắt, mồm miệng ngập sình, cả xóm ai cũng bảo: Thôi thế là xong, nhưng ông chúc vẫn cảm thấy hơi ấm từ cái xác, ông hét lên: “Giữ người nhà nó lại, đừng đưa đến gần!” vác ngược thằng nhỏ trên vai, ông cắm cổ chạy như điên như dại... Nước, bùn đất ộc ra, và xóm nhỏ hắt hiu bên sông có thêm thằng nhỏ bi bô, ông Chúc thường ngắm nó một chiều khi vác lưới lên bờ, niềm vui đôi khi chỉ đơn sơ là như thế.

 - Mới hồi tháng bảy này, ông bà cứu hai mạng người đó cô, đêm nghe tiếng kêu, ông lao ra quấn tóc con nhỏ lôi lên, may thiệt may, con nhỏ có bầu năm tháng, hai mẹ con nó đều sống.

"Nhà ông bà ấy nhân nghĩa cả xóm hai bên sông đều biết", một người phụ nữ trên bờ xóm vạn chài cho hay ". Chị chỉ cho chúng tôi vạt đất bên sông còn đang dỏ khói nhang : "Nơi đó là nơi ông bà ấy tẩm xác cho người ta, cũng cùng tháng bảy này, có bà kia nghe nói là tỷ phú, buồn con buồn cháu nhảy sông, ông bà ấy canh hai ngày hai đêm mới tìm thấy xác. Sau này người nhà đến mới biết là kỷ phú này kia, chứ hồi vớt xác, ông bà Chúc có hay chi đâu, ba mươi mấy năm nay ôn bà ấy vẫn cứu người, giúp người như thế đó", người phụ nữ lại tiếp lời như thế !

4- Tích phúc đời sau, đời này tay trắng.

Thật may mắn, khi tới thăm ông bà Chúc, người viết được gặp một nhóm tình nguyện rất dễ thương, họ đến từ nhóm cầu nguyện lòng thương xót Chúa.

Mới được hay rằng ba mươi ba năm làm công việc tự nguyện vớt xác cứu người, ông bà Chúc chẳng hề đặt vấn đề chi phí, người ta mất người than đã khổ, ai còn tiền bạc mà chi. Năm người con thì bốn người không chữ nghĩa tan tác lên bờ, ông bà với cháu bé con gái út sống bằng nghề cbắt cá bằng những mảnh lưới tay đơn sơ. Vậy mà dư dật đồng nào ông bà lại dành tiền đi xin lễ cho những linh hồn chết sông được về bên nước Chúa.

Hôm tôi đến, bà chúc ôm đứa con cháu nhỏ vào lòng, bà thú thật, mẹ nó thấy nghèo bỏ lên bờ đi làm thuê, nó ở dưới thuyền và cũng... chưa đi học.

Lý do để ông bà hôm nay vui hớn hở, ấy là bà được nhóm áo xanh tạo điều kiện về đi lễ ngày thứ năm ở nhà thờ Chí hòa. Đông quá là đông đi. "Nhưng chúng tôi còn chưa xin cha dược một điều, xin nhắn giùm cha giúp".

Và rất là bất ngờ khi bà nhờ chúng tôi nhắn lời cầu xin cha Lãng tử :

 - Vợ chồng con xin cha và cộng đoàn cầu thay nguyện giúp, xin cho người ta đừng có nhớ đến cầu Bình Lợi. Xin cho ai qua cầu này cũng lướt qua nhẹ nhàng như đi giữa phố đông, đừng có ai nhớ đến tìm đến nơi này giữa đêm khuyA như mấy trăm mạng người trong suốt ba mươi ba năm chúng con đã vớt...

Chúng tôi bàng hoàng sửng sốt, vợ chồng nguời ngư phủ ấy không hề xin gì cho bản thân mình, không hề so đo trước hoàn cảnh túng quẫn và bầy cháu con thất học...

Tìm gặp cha lãng tử, cha linh hướng cộng đoàn cầu nguyện lòng Chúa xót thương, ông rất đăm chiêu trước hình ảnh gia đình người ngư phủ. cha căn dặn :

 - Giáo hội cũng như xã hội lớn mạnh, bền vững chính là những bởi từng cá nhân như gia đình người ngư phủ. Ca ngợi phổ biến việc làm tốt đã đành, song cũng cần sâu sắc nâng đỡ từng cá nhân vững mạnh. Gia đình người ngư phủ đã sống đạo rất thiện lành, nhưng cái khó khăn của chính gia đình thì tự thân họ sẽ không thể giải quyết. Cô con gái út nhà ấy cần phải tái hòa nhập cộng đồng, cháu không thể quanh năm suốt tháng chỉ sống trên thuyền như thế.

Được biết các áo xanh tình nguyện đã tới, một mạnh thường quân tặng cháu chiếc xe đạp, và bố trí cháu tạm thời phụ chăm sóc trẻ ở một trường mẫu giáo của các nữ tu. Sắp tới tình nguyện viên của áo xanh tình nguyện sẽ bố trí cho cháu học nghề để hòa nhập cuộc sống. Riêng đứa cháu ngoại của gia đình, dứt khoát sang năm phải cho vào lớp một, vì năm nay thì nhập trễ hạn mất rồi. Có một sự rất tế nhị mà người mục tử bận trăm công nghìn việc rất quan tâm, nhà ấy có tới hai người phụ nữ, và hàng đêm họ phải tới tắm nhờ mấy quán tạp hóa ven xóm, thật đúng là khổ tâm. Phương án làm một nhà tắm tạm nổi trên sáu chiếc thùng phi đã được phác thảo và giao cho tình nguyện viên thực hiện. Cũng phải cảm ơn địa phương sở tại đã rất cảm thông khi biết công việc ông Chúc làm, chính quyền đã đồng ý cho bắc một cầu ván nhô ra sông phục vụ việc cứu người, niệm xác.

Chúng tôi xin phép người mục tử ra về, qua cửa sổ vẫn thấy ông cặm cụi trên bàn viết. Ngoài những công việc mang tính vĩ mô giúp giáo dân thoát nghèo, cha và cộng đoàn vẫn không quên những số phận bé nhỏ, như gia đình ông Chúc bên chân cầu Bình Lợi.

Sài Gòn hoa lệ chiều cuối thu như rực rỡ hơn, và một góc phố nào đó, nơi vút lên tháp chuông ngân, vẳng câu kinh nghe rất quen, nhưng không bao giờ cũ :

Các con hãy thương yêu nhau, ấy chính là chu toàn mọi lề luật.

Cảm ơn người vớt xác bên chân cầu Bình Lợi, cha Lãng tử, và những tình nguyện viên - những cánh chim xanh đã và đang cùng hàng triệu đồng bào Công Giáo Việt Nam viết nên bản tình ca yêu thương tuyệt đẹp!

THU HƯƠNG

MÁI ẤM GIỮA ĐỜI